Liczebniki główne czyli numerales cardinales

 to ważna część mowy, której warto przyjrzeć się bliżej. Na pewno słyszeliście już kiedyś uno, dos, tres... czyli 1,2,3... po hiszpańsku. Czyli nie zaczynamy od zera. Hmmm, chociaż może jednak tak:

0

cero

Dobrze, czas nauczyć się liczyć po hiszpańsku, raz a dobrze. Zaczynamy od pierwszej dziesiątki:

1	uno
2	dos
3	tres
4	cuatro
5	cinco
6	seis
7	siete
8	ocho
9	nueve
10	diez

Teraz od 11 do 15, co jest troszkę bardziej skomplikowane:

11	once
12	doce
13	trece
14	catorce
15	quince

Od 16 już jest łatwo:

16	dieciséis
17	diecisiete
18	dieciocho
19	diecinueve

Zwróćmy uwagę na akcent, który pojawił się nad 16. Dzieje się tak, ponieważ jest to słowo jednosylabowe.

Teraz czas na dwadzieścia:

20	veinte
21	veintiuno
22	veintidós
23	veintrés
24	veinticuatro
25	veinticinco
26	veintiséis
27	veintisiete
28	veintiocho
29	veintinueve

Tutaj też pojawia się akcent: nad 22, 23 i 26.

Od 30 jest już dużo prościej, ponieważ regularnie:

30	treinta
31	treinta y uno
32	treinta y dos
33	treinta y tres
34	treinta y cuatro
35	treinta y cinco
36	treinta y seis
37	treinta y siete
38	treinta y ocho
39	treinta y nueve

I tak ze wszystkimi dziesiątkami po kolei:

40	cuarenta
41	cuarenta y uno
50	cincuenta
52	cincuenta y dos
60	sesenta
63	sesenta y tres
70	setenta
80	ochenta
90	noventa

Teraz 100. Jeśli występuje samo, czyli jest to równe sto, ma formę cien:

100

cien

Jeśli jest już powyżej 100, to zamiast cien mamy ciento:

101	ciento uno
102	ciento dos
103	ciento tres

Idziemy dalej, czyli setki i dziesiątki razem:

111	ciento once
122	ciento veintidós
133	ciento treinta y tres

Zwróćcie uwagę, że spójnik y występuje tylko między dziesiątkami i jednościami.

Tutaj na chwilę się zatrzymamy. Jedna uwaga: wszystkie powyższe liczebniki mają jedynie rodzaj męski. Wyjątkiem jest 1 - uno, który ma też formę żeńską:

1 chica	una chica	jedna dziewczyna
1 actriz	una actiz	jedna aktorka
1 madre	una madre	jedna mama

Mówiąc o liczbie 1 - uno, musimy też pamiętać, że jeśli stoi przed rzeczownikiem męskim w liczbie pojedynczej i mnogiej, to skraca się do formy un:

1 chico	un chico	jeden chłopak
1 actor	un actor	jeden aktor
1 padre	un padre	jeden tata
21 hombres	veintiún hombres	dwudziestu jeden mężczyzn
51 coches	cincuenta y un coches	pięćdziesiąt jeden samochodów

Wiemy już zatem, że liczebniki zawierające 1 (z wyjątkiem 11), mają tak naprawdę trzy formy:

1	uno	un	una
21	veintiuno	veintiún	veintiuna
31	treinta y uno	treinta y un	treinta y una
81	ochenta y uno	ochenta y un	ochenta y una

Zobaczmy teraz przykłady z pozostałymi liczebnikami:

7 gatos	siete gatos	siedem kotów
11 chicos	once chicos	jedenastu chłopców
34 actores	treinta y cuatro actores	trzydziestu czterech aktorów
99 botellas	noventa y nueve botellas	dziewięćdziesiąt dziewięć butelek
100 páginas	cien páginas	sto stron
119 libros	ciento diecinueve libros	sto dziewiętnaście książek
176 personas	ciento setenta y seis personas	sto siedemdziesiąt sześć osób

Dobrze, wróćmy do naszego liczenia. Gdzie skończyliśmy, aha, teraz 200. Tu występują już dwa rodzaje, męski i żeński:

200	doscientos, doscientas
300	trescientos, trescientas
400	cuatrocientos, cuatrocientas
500	quinientos, quinientas
600	seiscientos, seiscientas
700	setecientos, setecientas
800	ochocientos, ochocientas
900	novecientos, novecientas

Dodawanie dziesiątek jest bardzo łatwe:

222	doscientos veintidós, doscientas veintidós
333	trescientos treinta y tres, trescientas treinta y tres
496	cuatrocientos noventa y seis, cuatrocientas noventa y seis
570	quinientos setenta, quinientas setenta
608	seiscientos ocho, seiscientas ocho
711	setecientos once, setecientas once
804	ochocientos cuatro, ochocientas cuatro
951	novecientos cincuenta y uno, novecientas cincuenta y una

Pamiętajmy oczywiście, że 1 - uno ma zawsze dwa rodzaje.

Kilka przykładów:

227 gatos	doscientos veintisiete gatos	dwieście dwadzieścia siedem kotów
421 chicas	cuatrocientas veintiuna chicas	czterysta dwadzieścia jeden dziewczynek
540 actores	quinientos cuarenta y un actores	pięciuset czterdziestu jeden aktorów
669 botellas	seiscientos sesenta y nueve botellas	sześćset sześćdziesiąt dziewięć butelek
700 páginas	setecientas páginas	siedemset stron
838 libros	ochocientos treinta y ocho libros	osiemset trzydzieści osiem książek
951 personas	novecientas cincuenta y una personas	dziewięćset pięćdziesiąt jeden osób

Przyszedł czas na większe liczby:

1.000	mil
2.000	dos mil
5.000	cinco mil
7.000	siete mil
9.000	nueve mil
15.000	quince mil
43.000	cuarenta y tres mil
80.000	ochenta mil
99.000	noventa y nueve mil

Zwróćmy uwagę, że tysiąc - mil się nie odmienia. Poza tym, gdy mówimy o jednym tysiącu to, podobnie jak w języku polskim, pomijamy liczbę "jeden" i mówimy tylko mil, tysiąc. W hiszpańskim zwykle stawia się też kropkę, aby oddzielić tysiące, tak jak to widzimy w przykładach powyżej.

Oto przykłady z tysiącami i resztą ferajny:

1.000 gatos	mil gatos	tysiąc kotów
2.421 chicas	dos mil cuatrocientas veintiuna chicas	dwa tysiące czterysta dwadzieścia jeden dziewczynek
15.540 actores	quince mil quinientos cuarenta y un actores	piętnaście tysięcy pięciuset czterdziestu jeden aktorów
56.669 botellas	cincuenta y seis mil seiscientos sesenta y nueve botellas	pięćdziesiąt sześć tysięcy sześćset sześćdziesiąt dziewięć butelek
69.700 páginas	sesenta y nueve mil setecientas páginas	sześćdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset stron
88.838 libros	ochenta y ocho mil ochocientos treinta y ocho libros	osiemdziesiąt osiem tysięcy osiemset trzydzieści osiem książek
90.951 personas	noventa mil novecientas cincuenta y una personas	dziewięćdziesiąt tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt jeden osób

Uff, zbliżamy się już do końca. Jeszcze tylko miliony:

1.000.000	un millón
2.000.000	dos millones
11.000.000	once millones
47.000.000	cuarenta y siete millones
89.000.000	ochenta y nueve millones

Do zapamiętania: millón - milion ma liczbę mnogą. Przed jednym milionem stawiamy już liczbę "jeden", dlatego mówimy un millón. Pojawiają się też kropeczki oddzielające tysiące i miliony.

Jeszcze kilka przykładów:

1.000.000 euros	un millón de euros	milion euro
2.400.004 zlotys	dos millones cuatrocientos mil cuatro zlotys	dwa miliony czterysta tysięcy cztery złote
13.540.000 dólares	trece millones quinientos cuarenta mil dólares	trzynaście milionów pięćset czterdzieści tysięcy dolarów
56.600.673 libras	cincuenta y seis millones seiscientos mil seiscientas setenta y tres libras	pięćdziesiąt sześć milionów sześćset tysięcy sześćset siedemdziesiąt trzy funty