Czasownik

• I grupa koniugacji - AR
• II grupa koniugacji - ER
• III grupa koniugacji - IR

Czasownik w hiszpańskim to podstawa zdania. Czasownik może już sam stworzyć zdanie, np.:

¡Ven!	Chodź!
Bebo.	Piję.
Comimos	Zjedliśmy.

Najczęściej jednak czasownik występuje w związkach z innymi częściami mowy:

¡Ven aquí!	Chodź tu!
Bebo mucho.	Piję dużo.
Comimos mucha paella.	Zjedliśmy dużo paelli.

W języku hiszpańskim, tak jak i w polskim, czasownik odmienia się przez osoby. Z tego powodu nie jest konieczne dodawanie zaimka przed czasownikiem, bo już sama jego forma określa, o kim mówimy:

Es de Polonia.	Jest z Polski.
Bebemos mucha aqua.	Pijemy dużo wody.
Cantáis bien.	Dobrze śpiewacie.

Oczywiście, często się używa imion, nazw:

Piotrek es de Polonia.	Piotrek jest z Polski.
Mi hermano y yo bebemos mucha aqua.	Mój brat i ja pijemy dużo wody.
Ana y tú cantáis bien.	Ana i ty dobrze śpiewacie.

Czasownik może występować w hiszpańskim w różnych czasach (na które przyjdzie pora w innych lekcjach), w czterech trybach:


- w twierdzącym, czyli indicativo:

La mesa es redonda.	Stół jest okrągły.
Paco habla español.	Paco mówi po hiszpańsku.

- w przypuszczającym, czyli condicional:

Sería bueno.	Byłoby dobrze.
Compraríamos cerveza.	Kupilibyśmy piwo.

- w trybie rozkazującym, czyli imperativo:

¡Cállate!	Bądź cicho!
¡Salid!	Wyjdźcie!

- w tzw. trybie łączącym, czyli subjuntivo:

Quiero que salgas ahora.	Chcę, żebyś teraz wyszedł.
¡Qué seáis felices!	Żebyście byli szczęśliwi!

Czasownik, tak jak i w polskim, może mieć różne formy (bezokolicznik, imiesłów czynny, imiesłów bierny). Tym formom, jak i czasom, poświęcone są oddzielne lekcje.

Odmiana czasowników hiszpańskich - I grupa koniugacji - AR

Czasowniki w hiszpańskim mogą mieć końcówkę -ar, -er lub -ir. Końcówka -ar zaliczana jest do I grupy i do niej należy najwięcej hiszpańskich czasowników (ok. 80%). Dlatego nie zwlekajmy i zabierajmy się do nauki!

Jak już wiemy, końcówka czasownika to -ar. Przy odmianie oddzielamy ją od tematu i zastępujemy końcówką osobową:

Singular		Plural
yo	-o	nosotros	-amos
tú	-as	vosotros	-áis
él, ella	-a	ellos, ellas	-an

Teraz zastosujmy zmianę końcówki na konkretnym przykładzie, np. tomar czyli pić, jeść, brać. Odmieńmy ten czasownik:

	Singular		Plural
1. osoba	tomo	biorę	tomamos	bierzemy
2. osoba	tomas	bierzesz	tomáis	bierzecie
3. osoba	toma	bierze	toman	biorą

Prawda, że proste? Oczywiście!
Znając odmianę, możemy układać zdania z różnymi czasownikami I koniugacji. Najpierw popatrzmy na czasowniki:

tomar	pić, jeść, brać
hablar	mówić, rozmawiać
llevar	nosić, przynosić, przywozić
pasar	przechodzić, spędzać (czas)
cantar	śpiewać
bailar	tańczyć

A teraz przykłady zdań z tymi czasownikami:

Hoy tomo café.	Dziś piję kawę.
No hablas polaco.	Nie mówisz po polsku.
María lleva ropa muy elegante.	María nosi bardzo eleganckie ubrania.
Pasamos mucho tiempo juntos.	Spędzamy dużo czasu razem.
Cantáis muy mal.	Bardzo źle śpiewacie.
Los sábados bailan en un discoteca.	W soboty tańczą na dyskotece.

Odmiana czasowników hiszpańskich - II grupa koniugacji - ER

II grupę konigacji tworzą czasowniki zakończone na -er.

Singular		Plural
yo	-o	nosotros	-emos
tú	-es	vosotros	-éis
él, ella	-e	ellos, ellas	-en

Jak widzimy, w pierwszej osobie końcówka jest taka sama jak przy czasownikach z -ar, czyli -o.
W pozostałych osobach literka a zmieniła się po prostu na e, czyli zamiast -as, -a, -amos, -áis, -an mamy -es, -e, -emos, -éis, -en. Łatwa ta hiszpańska odmiana, nieprawdaż?

Do II grupy należy czasownik comer czyli jeść. Zobaczmy, jak "jedzą" różne osoby, czyli odmieńmy ten czasownik:

	Singular		Plural
1. osoba	como	jem	comemos	jemy
2. osoba	comes	jesz	coméis	jecie
3. osoba	come	je	comen	jedzą

Czas na przykłady. Najpierw czasowniki:

comer	jeść
beber	pić
aprender	uczyć się
creer	wierzyć, uważać
prometer	obiecać, przysiąc
leer	czytać

A teraz przykłady zdań z tymi czasownikami:

Hoy como pasta.	Dziś jem makaron.
No bebes leche.	Nie pijesz mleka.
No aprende nada.	Niczego się nie uczy.
Creemos en ti.	Wierzymy w ciebie.
Prometéis limpiar la casa.	Obiecujecie posprzątać dom.
No leen mucho.	Nie czytają dużo.

Odmiana czasowników hiszpańskich - III grupa koniugacji - IR

III grupa zawiera czasowniki zakończone na -ir. Jest to grupa najmniejsza, a jej odmiana, oprócz 1 i 2 osoby liczby mnogiej, jest identyczna z odmianą II grupy. Popatrzmy:

Singular		Plural
yo	-o	nosotros	-imos
tú	-es	vosotros	-ís
él, ella	-e	ellos, ellas	-en

Jak widzimy, w 1 os. l.p. pojawia się typowa końcówka -o.
Póżniej odmiana jest taka jak w II grupie, czyli -es, -e.
Liczba mnoga to końcówka -imos oraz -ís.
3 os. l.m. ma końcówkę -en.


Do III grupy należy czasownik vivir czyli mieszkać. Spójrzmy na jego odmianę:

	Singular		Plural
1. osoba	vivo	mieszkam	vivimos	mieszkamy
2. osoba	vives	mieszkasz	vivís	mieszkacie
3. osoba	vive	mieszka	viven	mieszkają

Teraz ułożymy kilka zdań z różnymi czasownikami III grupy. Najpierw czasowniki i ich tłumaczenie:

escribir	pisać
recibir	otrzymywać
vivir	mieszkać, żyć
salir	wychodzić
abrir	otwierać
prohibir	zakazywać

A teraz przykłady zdań z tymi czasownikami:

Hoy escribo la carta.	Dziś piszę list.
Recibes muchas cartas.	Dostajesz dużo listów.
Vive en Valencia.	Mieszka w Walencji.
Salimos de fiesta hoy.	Wychodzimy dziś na imprezę.
Abrís la tienda.	Otwieracie sklep.
Prohiben fumar aquí.	Zakazują tutaj palić.