Formy nieregularne trybu rozkazującego Imperativo - Formas irregulares imperativo Imperativo

Nieregularne  formy  Imperativo dzielą się na  2 etapy.


ETAP I:




Są to czasowniki częściowo nieregularne, z przegłosami w temacie, zachowanymi z Presente de Indicativo, czyli jest to odmiana czasowników w czasie teraźniejszym, która jest  niezbędna przy tworzeniu form trybu rozkazującego.



Chcę odmienić w Imperativo czasownik VOLVER - wracać. 


Najpierw myślę, jak wyglądają jego formy w Presente.



 Konkretnie interesuje mnie 3 os. l.p. 



Jaka to forma? 



VUELVE, gdyż VOLVER jest czasownikiem nieregularnym, z przegłosem O>UE. 



Co dalej?

 Biorę formę VUELVE z Presente i "wklejam" ją do odmiany w Imperativo jako formę dla 2 os. l.p., czyli tú. 


To będzie podstawa (prawie!) całej odmiany w trybie rozkazującym.




Zaczynamy od odmiany wybranego czasownika w Presente (wystarczy przeanalizować liczbę pojedynczą, ale przypomnimy sobie całą odmianę):

VOLVER	wracać		(Presente de Indicativo)
vuelvo	wracam	volvemos	wracamy
vuelves	wracasz	volvéis	wracacie
vuelve	wraca	vuelven	wracają

Mamy już formę trzeciej osoby? 



Teraz odmieniamy ją w formie Imperativo. 


Dalej do nieregularnego tematu dodajemy końcówki właściwe trybowi rozkazującemu. 



Uwaga! !!!!!!!!!!!!!!



Przegłosy w Presente de Indicativo? Nie występowały w osobach nosotros i vosotros, prawda? 

Tak też będzie w Imperativo. 

Dlatego formy czasownika dla 1 oraz 2 os. l.mn. będą regularne, tworzone od bezokolicznika:

VOLVER	wracać		(Imperativo)
-	-	volvamos	wróćmy
vuelve	wróć	volved	wróćcie
vuelva	niech wróci	vuelvan	niech wrócą

Przećwiczcie odmianę Imperativo na dwóch innych czasownikach częściowo nieregularnych, które w Presente mają następujące przegłosy: PENSAR (E>IE) oraz JUGAR (U>UE). Rozpiszcie sobie wszystkie formy, krok po kroku, na kartce.

PENSAR	myśleć		(Imperativo)
-	-	pensemos	myślmy
piensa	myśl	pensad	myślcie
piense	niech myśli	piensen	niech myślą

JUGAR	grać, bawić się		(Imperativo)
-	-	juguemos	grajmy
juega	graj	jugad	grajcie
juegue	niech gra	jueguen	niech grają

Jedyny problem, jaki mogliście napotkać, to zmiana ortograficzna w odmianie JUGAR. Czasami zdarzy się, że w formach z odwrotnymi końcówkami, czyli Usted, nosotros i Ustedes, trzeba będzie wprowadzić drobne zmiany, które pozwolą zachować właściwą wymowę. Nie jest to jednak częste zjawisko i z czasem zapamiętacie, w których czasownikach występuje. Głównie możecie się z tym spotkać odmieniając czasowniki zakończone na -ZAR, -CAR, -GAR, np. przy czasowniku EMPEZAR - zaczynać (Usted empiece, nosotros empecemos, Ustedes empiecen), przy BUSCAR - szukać (Usted busque, nosotros busquemos, Ustedes busquen) czy LLEGAR - przybyć (Usted llegue, nosotros lleguemos, Ustedes lleguen).


To już prawie wszystko, jeśli chodzi o etap I. Została nam do wyjaśnienia jeszcze jedna rzecz, mianowicie wyjątek od reguły dotyczącej form nosotros. Powiedzieliśmy sobie, że nosotros ma w trybie rozkazującym formy regularne, tworzone od bezokolicznika. Nie dotyczy to jednak czasowników z przegłosami z trzeciej grupy, czyli zakończonych na -IR. Tam, niestety, przegłos pozostaje i musimy o tym pamiętać. Zobaczcie, jak to wygląda w praktyce:

DORMIR	spać		(Imperativo)
-	-	durmamos	śpijmy
duerme	śpij	dormid	śpijcie
duerma	niech śpi	duerman	niech śpią

PEDIR	prosić		(Imperativo)
-	-	pidamos	prośmy
pide	proś	pedid	proście
pida	niech prosi	pidan	niech proszą

ETAP II, czyli czasowniki całkiem nieregularne.



Te czasowniki też można podzielić jeszcze na dwie podgrupy. 



Pierwsza to czasowniki, które w Presente de Indicativo, w 1 os. l.p. też są nieregularne i mają końcówkę -go, która w Imperativo również się pojawia:

Tener - mieć:

tú	ten	ty	miej
él, ella, usted	tenga	on, ona, pan, pani	niech ma
nosotros	tengamos	my	miejmy
vosotros	tened	wy	miejcie
ellos, ellas, ustedes	tengan	oni, one, panowie, panie	niech mają

Hacer - robić:

tú	haz	ty	rób
él, ella, usted	haga	on, ona, pan, pani	niech robi
nosotros	hagamos	my	róbmy
vosotros	haced	wy	róbcie
ellos, ellas, ustedes	hagan	oni, one, panowie, panie	niech robią

Decir - powiedzieć:

tú	di	ty	powiedz
él, ella, usted	diga	on, ona, pan, pani	niech powie
nosotros	digamos	my	powiedzmy
vosotros	decid	wy	powiedzcie
ellos, ellas, ustedes	digan	oni, one, panowie, panie	niech powiedzą

Salir - wychodzić:

tú	sal	ty	wyjdź
él, ella, usted	salga	on, ona, pan, pani	niech wyjdzie
nosotros	salgamos	my	wyjdźmy
vosotros	salid	wy	wyjdźcie
ellos, ellas, ustedes	salgan	oni, one, panowie, panie	niech wyjdą

Poner - położyć:

tú	pon	ty	połóż
él, ella, usted	ponga	on, ona, pan, pani	niech położy
nosotros	pongamos	my	połóżmy
vosotros	poned	wy	połóżcie
ellos, ellas, ustedes	pongan	oni, one, panowie, panie	niech położą

Venir - przyjść:

tú	ven	ty	przyjdź
él, ella, usted	venga	on, ona, pan, pani	niech przyjdzie
nosotros	vengamos	my	przyjdźmy
vosotros	venid	wy	przyjdźcie
ellos, ellas, ustedes	vengan	oni, one, panowie, panie	niech przyjdą

Druga podgrupa to czasowniki, które nie podporządkowują się żadnym zasadom odmiany w Presente de Indicativo:

Ir - iść:

tú	ve	ty	idź, chodź
él, ella, usted	vaya	on, ona, pan, pani	niech idzie
nosotros	vayamos	my	idźmy, chodźmy
vosotros	id	wy	idźcie, chodźcie
ellos, ellas, ustedes	vayan	oni, one, panowie, panie	niech idą

Oír - słyszeć:

tú	oye	ty	słuchaj
él, ella, usted	oiga	on, ona, pan, pani	niech słucha
nosotros	oigamos	my	słuchajmy
vosotros	oíd	wy	słuchajcie
ellos, ellas, ustedes	oigan	oni, one, panowie, panie	niech słuchają

Ser - być:

tú	sé	ty	bądź
él, ella, usted	sea	on, ona, pan, pani	niech będzie
nosotros	seamos	my	bądźmy
vosotros	sed	wy	bądźcie
ellos, ellas, ustedes	sean	oni, one, panowie, panie	niech będą

Saber - wiedzieć:

tú	sabe	ty	wiedz
él, ella, usted	sepa	on, ona, pan, pani	niech wie
nosotros	sepamos	my	wiedzmy
vosotros	sabed	wy	wiedzcie
ellos, ellas, ustedes	sepan	oni, one, panowie, panie	niech wiedzą

PRZYKŁADY:

¡Ten cuidado!	Uważaj!
¡Tenga prisa!	Niech pan/pani się pospieszy!
Haced los debres, niños.	Róbcie pracę domową, dzieci.
Haga lo que quiera.	Niech pan/pani robi co zechce.
Ve a verla.	Idź ją zobaczyć.
Vayan a su sitio.	Niech panowie/pani idą na swoje miejsce.
Di la verdad.	Powiedz prawdę.
Digan sus nombres, por favor.	Proszę bardzo, niech panowie/panie powiedzą swoje imiona.
¡Sal de mi habitación!	Wyjdź z mojego pokoju!
Salgamos ahora.	Wyjdźmy teraz.
Oye, ¿me prestas 50 euros?	Ej, posłuchaj, pożyczysz mi 50 euro?
Oíd su voz.	Posłuchajcie jej głosu.
¡Pon tu gorro ahora mismo!	Zakładaj natychmiast czapkę!
Ponga sombrero, hace mucho sol.	Niech pan/pani założy kapelusz, słońce mocno grzeje.